Jednym ze sposobów zwolnienia osoby zatrudnionej jest rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn niezawinionych przez pracownika. Jeśli jesteś pracodawcą lub pracownikiem i chcesz wiedzieć, w jakich okolicznościach można skorzystać z tej formy, w tym artykule znajdziesz odpowiedź.
Przyczynami niezawinionymi związanymi z usprawiedliwioną nieobecnością pracownika w pracy ponad okresy wskazane w art. 53 k.p. mogą być:
- Niezdolność do pracy z powodu choroby,
- Konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem,
- Odosobnienie ze względu na chorobę zakaźną,
- Inne usprawiedliwione przyczyny.
Długość wspomnianych okresów jest różna i uzależniona od przyczyny nieobecności. Więcej o tym w dalszej części artykułu.
Niezdolność do pracy z powodu choroby jako przyczyna niezawiniona rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia
Jeżeli przyczyną nieobecności pracownika jest niezdolność do pracy z powodu choroby, to czas, po jakim można rozwiązać umowę bez wypowiedzenia, jest uzależniony od okresu zatrudnienia pracownika u pracodawcy. Mamy tutaj dwie ustawowe możliwości:
- Jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy krócej niż 6 miesięcy, to pracodawca może rozwiązać z nim umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeżeli pracownik był niezdolny do pracy wskutek choroby dłużej niż 3 miesiące.
- Jeżeli pracownik był zatrudniony u danego pracodawcy co najmniej 6 miesięcy lub jeśli niezdolność do pracy jest spowodowana wypadkiem przy pracy, bądź chorobą zawodową, pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, gdy:
- niezdolność do pracy z powodu choroby trwa dłużej niż łączny okres pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku oraz pobierania świadczenia rehabilitacyjnego przez pierwsze 3 miesiące. Okres zasiłkowy trwa do 182 dni, a w przypadku niezdolności do pracy w trakcie ciąży lub spowodowanej gruźlicą do 270 dni.
Przeczytaj również -> Powtarzające się zwolnienia chorobowe jako powód do zwolnienia pracownika.
Po jakim czasie pracodawca może rozwiązać umowę o pracę bez wypowiedzenia, jeśli przyczyną niezdolności jest konieczność sprawowania opieki nad dzieckiem?
Jeżeli przyczyną niezdolności do pracy jest sprawowanie osobistej opieki nad dzieckiem, wówczas pracodawca może rozwiązać z nim umowę w trybie natychmiastowym, gdy upłynie okres pobierania z tego tytułu zasiłku. Zasiłek opiekuńczy przysługuje w wymiarze:
- 60 dni w roku kalendarzowym w przypadku sprawowania opieki nad dzieckiem do lat 14.
- 14 dni w roku kalendarzowym w przypadku opieki nad starszym dzieckiem, tj. po ukończeniu 14. roku życia,
- 30 dni w roku kalendarzowym w przypadku dzieci niepełnosprawnych.
Odosobnienie ze względu na chorobę zakaźną a rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia
Jeżeli pracownik jest nieobecny w pracy z powodu odosobnienia, którego przyczyną jest choroba zakaźna, wówczas pracodawca nie może rozwiązać z nim umowy o pracę w tym trybie w okresie pobierania z tego tytułu wynagrodzenia i zasiłku.
Zakaz rozwiązywania umowy o pracę w trybie art. 53 k.p. w okresie pobierania wynagrodzenia i zasiłku dotyczy także okresu odosobnienia tj. kwarantanny lub/i izolacji z powodu narażenia na zakażenie koronawirusem SARS-CoV-2.
Oto co rozumie ustawodawca przez kwarantannę i izolację:
- Kwarantanna oznacza odosobnienie osoby zdrowej, która była narażona na zakażenie, w celu zapobieżenia szerzeniu się chorób szczególnie niebezpiecznych i wysoce zakaźnych. Ma ona charakter czasowy i związana jest z zakazem opuszczania miejsca jej odbywania.
- Izolacja to odosobnienie osoby chorej na chorobę zakaźną albo podejrzanej o chorobę zakaźną w celu uniemożliwienia przeniesienia czynnika chorobotwórczego na inne osoby. Izolacja może odbywać się w warunkach domowych lub pozadomowych.
Uprawnienie do rozwiązania umowy o pracę w trybie natychmiastowym wygasa w momencie stawienia się pracownika do pracy, ponieważ ustaje przyczyna nieobecności.
Zgodnie z wyrokiem Sądu Najwyższego (SN z 16.12.1999 r., I PKN 415/99) zakaz rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia po stawieniu się pracownika do pracy w związku z ustaniem przyczyny nieobecności nie ma zastosowania, jeżeli pracownik jest nadal niezdolny do pracy wskutek choroby, a zgłasza się w celu przerwania biegu okresu uprawniającego pracodawcę do zwolnienia go.
Do czasu upływu okresów chroniących pracownika przed natychmiastowym rozwiązaniem umowy o pracę z powodu jego długotrwałej nieobecności, pracodawca nie może złożyć mu oświadczenia woli o rozwiązaniu umowy, nawet jeśli jako datę rozwiązania umowy wskaże datę przypadającą po tym okresie (wyrok SN z 21.06.2005 r., II PK 319/2004).
Jeżeli przyczyna usprawiedliwionej nieobecności w pracy jest inna[AB1] niż choroba pracownika, wówczas pracodawca może rozwiązać umowę po upływie 1 miesiąca nieobecności.
Rozwiązanie umowy o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn niezawinionych a ochrona pracownika
Zarówno dla pracodawcy jak i pracownika z pewnością ważną będzie informacja o dodatkowej ochronie pracownika, jaką przewiduje art. 53 § 5 k.p. Zgodnie z nim pracodawca powinien w miarę możliwości ponownie zatrudnić pracownika, który w okresie 6 miesięcy od rozwiązania umowy o pracę bez wypowiedzenia z przyczyn niezawinionych, zgłosi swój powrót do pracy niezwłocznie po ustaniu tych przyczyn. Dla pracownika przepis ten stanowi podstawę roszczenia o ponowne zawarcie z nim umowy o pracę.
Inne sposoby zakończenia stosunku pracy zostały omówione w artykule -> Sposoby rozwiązania umowy o pracę.